Güneş Tanrısı Helios'un Oğlu Phaethon ve Güneş Arabası

Phaethon, Güneş Tanrısı Helios'un oğluydu. Okeanos ile Tethys'in kızı Kilemene onun annesiydi. Hikaye belki başka kaynaklarda başka şekillerde anlatılıyordur fakat çocukluğumda okuduğum ve bunca zamandır aklımda taptaze canlanan versiyonunu paylaşmak istiyorum sizlerle. Çünkü, belki de mitolojiye ilgimin küçük yaşlarda oluşmasını sağlayan bir hikayedir Phaethon'un Hikayesi. Kitabı tekrar okurken fark ediyorum ki kitapta Apollon'un oğlu olduğu söylenmiş ama ben hikayelere sadık kalarak anlatmaya çalışacağım.

Ege kıyılarının güneşli, zümrüt yeşili ormanlarla kaplı bir köşesinde Klimene ile oğlu Phaethon yaşarmış. Annesi, sarı saçlı Phaethon'u çok sever; onu babasına benzetirmiş. Babası, her gün 4 azgın atın çektiği Güneş Arabasını yıldızlar arasında süren; Doğu'dan yola çıkıp Batı'ya kadar gökyüzünü boydan boya geçen Güneş Tanrısı Helios'muş. Sabahları Helios'un sarı saçlarına vuran güneş ışıklarını görünce oğluna seslenir, babasının onun saçlarını okşadığını söylermiş. Phaethon ise gözlerini yukarı çevirip babasını görmeye çalışır, hiç başarılı olamazmış. Gözleri kamaşır, bir süre etrafını göremezmiş. Aslında bu Phaethon'a gurur veririmiş; babası tüm babalardan güçlüymüş. Başka hangi baba, tüm gün oğlunun saçını okşar ki, diye düşünürmüş. Ama bir yandan da hüzünlenir, babasını göremediği için üzülürmüş. 

Arkadaşlarına babasını anlattır, güneş tanrısı olduğundan, at arabasından bahsedermiş. İlk başta arkadaşları ona inansa da zamanla sıkılmış, onunla oynamamaya başlamışlar. Klimene oğlunun durumunu görünce ona halini sormuş ve bir gün Phaethon cevap vermiş: Arkadaşlarım artık bana inanmıyor. Babamı onlara anlattığımda benimle alay ediyorlar. Artık onu görmek istiyorum. Onunla konuşmak istiyorum. Phaethon derdini ağlayarak anlatmış.

Klimene oğlunun durumuna dayanamayıp ona babasının sarayının yolunu tarif etmiş, onu yolculuk için hazırlamış. Güneş doğması ile birlikte Doğu'ya yönelmiş. Ormanlar, dağlar ve kayalıklar aşmış, günlerce Doğu'ya yürümüş. Sonunda babasının sarayına girdiğinde, Helios'un güzelliği onun gözlerini kamaştırmış. İçindeki sevinç ve kırgınlık ile Helios'a seslenmiş: Ben senin oğlunum. Tabii ki, diye cevap vermiş Helios. Phaethon durumu, arkadaşlarını babasına anlatmış onun babası olmasını kanıtlamasını istemiş arkadaşlarına. Helios bir söz vermiş: Stiks nehri üzerine yemin ederim ki ne istersen yapacağım.

Phaethon, her gün imrenek seyrettiği Güneş Arabası'nı kullanmak istemiş. Helios, oğlundan başka bir şey istemesini; güneş arabasını kullanmanın çok tehlikeli olduğunu; Zeus'un bile o arabayı kullanmaya cesaret edemediğini söylemiş. ''Atlar, senin istediğin yere gitmez, seni istedikleri yere götürürler'' demiş. Phaethon, korkmasına rağmen keyiflenmiş. Babası büyük bir yemin etmiş ve Phaethon başka bi şey istemiyormuş. Helios ona tekrar düşünmesini söylemiş, kendisi de yanında gelmek istemiş ama Phaethon kararlıymış. Güneş arabasını tek başına sürecekmiş. 

Helios oğlu arabaya bindikten sonra onu tembihlemiş: Orta yoldan git, yeryüzüne yakın gidersen yer yüzü yanmaya başlar, dereler kurur. Fazla yüksekten gidersen canlılar soğuktan donar, sen de yıldızlar arasında kaybolursun. Dizginleri sakın gevşetme.

Phaethon, dizginleri eline aldığında korkmuş; gücü dizginleri sıkmaya yetmiyormuş. İşin kötüsü, atlar da bunun farkında olduğundan kendi buyruklarına hareket etmeye başlamış. Yer yüzü de bu garipliği anlamış, güneş ona göre hareket etmeye başlamıştı. Güneş onları terk ettiğinde bitkiler güneşe dönebilmek için kıvrılıp bükülmüş, insanlar kıyafet üstüne kıyafet giymiş. 

Atlar dünyaya yönelince ormanlar yanmış, hayvanlar kendileirni toprağa gömüp soğuk kalmaya çalışmışlar. Günümüzdeki çöllerin o günden kalma oldukları söylenir. Afrikalı insanların ten renkleri de bu olaya bağlanır.

Korkudan insanların ve hayvanların çıkardıkları sesler o kadar şiddetliymiş ki Olimpos Dağı'nın zirvesindeki Zeus'un kulağına kadar gitmiş. Yerinden doğrulan baş tanrı, Phaethon'u görüp ona şimşeklerinden birini fırlatmış. Kendinden geçen Phaethon, Eridanos Irmağı'na düşmüş ve hayatını kaybetmiş. 

Helios ve Klimene oğulları için ağlamış, Helios bir süre güneş arabasını sürmeyi reddetmiş. Phaethon'un kız kardeşleri de onun için öyle derinden ağıtlar yakmış ki acılarına dayanamayan tanrılar onları kavak ağaçlarına dönüştürmüşler. 

Irmakta onu arayan, gece gündüz yüzen arkadaşlarına da dayanamamış onları kuğulara çevirmişler. Gelin görün ki bugün gördüğümüz kuğular onların torunlarıdır ve dere kenarlarında büyüyen kavaklar hala tir tir titrereyek Phaethon için ağlarlar.

Kaynakça:

• GÜNLÜK, Ahmet, 1993, Ege Kıyılarından Eski Zaman Masalları (2. Baskı), Bilge Yayıncılık, İstanbul
• https://en.wikipedia.org/wiki/Helios
• https://en.wikipedia.org/wiki/Phaethon

Resimler:

• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Theodoor_van_Thulden_-_The_Gods_mourning_Phaeton.jpg
• https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/eb/Peter_Paul_Rubens_-_The_Fall_of_Phaeton_%28National_Gallery_of_Art%29.jpg
• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Apollo_and_Phaeton,_n.d..JPG
• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Apollo_and_Phaeton,_n.d..JPG
• https://artvee.com/dl/helios-on-the-chariot-allegory-with-the-coats-of-arms-of-traby-woyna-and-nalecz-gorski
• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Karl_Bryullov_-_Phoebus_Driving_his_chariot.jpg
• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:JOHANN_HEISS_VULCAN_SURPRISING_VENUS_AND_MARS.jpg
• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Apollo_and_Phaethon_LACMA_M.86.257.jpg
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:La_ca%C3%ADda_de_Faet%C3%B3n_(Jan_Carel_van_Eyck).jpg
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Phaethon,_by_Thomas_de_Leu,_after_Antoine_Caron.jpg
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Santi_di_Tito_001.jpg
• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Philips_Brueghel_-_Fall_of_Phaethon.jpg