Roma'ya başkaldıran Eburonlar ve onları tarihten silen Sezar: Ambiorix ve Ayaklanması

Belçika'nın en eski şehirlerinden birinde, Tongeren kentinin merkezinde bir heykel sizleri karşılar. Bu heykel Belçika'nın ulusal kahramanlarından Ambiorix'in heykelidir. Kendisi hakkında bilgimiz, düşmanları tarafından yazılmış kaynaklarla sınırlı olan bu liderin ismi dahi muammadır. Ambiorix kelimesi zengin kral, her yerin kralı gibi anlamlara gelir. Doğumu, yükselişi, ölümü gibi konularda bilgimiz yoktur. Peki nasıl oldu da bu isim bir ulusal kahraman olacak kadar bilinir oldu? Günümüze kaldı? 

Ambiorix tarih saylarına Jül Sezar'ın Galya Savaşları'nı anlatan kaynaklar ile girmişti. Milattan önce 57 yılında Sezar Galya'nın, üzerinde birçok kabilenin birbiriyle savaş haline olduğu pekçok bölgesini fethetmişti. Sabis Muharebesi, mutlak Roma Zaferi ile sonuçlanmış; bölgede bir ittifak kuramamış olan kabileler yenilgiye uğramıştı. Ambiorix, Cativolcus ile birlikte Eburonlar'ı yönetiyordu. Bu kabile, Sabis Muharebesi anlatılarında bizzat öne çıkmıyor olsa da savaştan sonra Romalılara gösterdikleri direnç ile anılıyorlardı.

MÖ 54'te, Roma kuvvetleri halabu topraklar üzerindeydi ve ordunun yiyeceğe ihtiyacı vardı. Bu ihtiyaçlar, kabilelerin üstüne yüklenince; zaten kurak geçen dönem bir de yeni çatışmalara sahne oldu. Ambiorix topladığı kuvvetler ile birlikte Romalılara saldırıya geçti. Burada ahlak ve etik konularına girmeden anlatmam gerekire Ambiorix, hayatlarını güvence altına aldığı Romalıları katletmişti.

Ambiorix, Romalıların başındaki isimlere gitmiş; halkının isteklerine karşı gelemediğini, kendisine kalsa Roma'ya saldırmayacağını fakat saldırmak durumunda kaldığını söylemişti. Roma'ya ve Sezar'a borçlu olduğunu düşündüğünden de, -romalıların- üzerlerine gelen karşı koyamayacakları orduyu onlara haber verdiğini söylemişti. En iyisi, kaleyi bırakarak yakınlarındaki bir müttefiklerine katılmaları olacaktı.

Romanın başındaki isimler -Cotta ve Sabinus- arasında bir tartışma yaşanmış, kazanan tarafın söylediği üzere askerler yakındaki bir garnizona hareket ettirilmeye karar verilmişti. Fakat Ambiorix tuzak kuruyordu. Romalıların kaleyi terk edeceği yola pusu kuran kabile güçleri, liderlerinin emri ile askerlere saldırmıştı. 

Şaşkına dönene Romalılar büyük ihtimal bir tuzağın içine girdiklerini dahi anlayamadan hayatlarını kaybetmişti. Cotta ve Sabinus katledilmiş, çıktıkları kampa geri dönenen fakat takip edildiklerini anlayınca ellerinden bir şey gelmeyeceğini düşünen romalılar kendi canlarına kıymış, zor bela bu pusudan kurtulan askerler de diğer birliklere yaşananları anlatmıştı. 

Ambiorix de diğer kabilelere zaferlerini göstermiş, onları isyana katılmaya ikna etmiş; gücüne güç katmıştı. Bu hilenin işe yaradığını görünce ünlü Cicero'nun kardeşi Quintus Tullius Cicero'ya da aynı taktiği uygulmaya çalışmıştı. Fakat Cicero, Roma politikasına aykırı olduğunu söyleyerek bölgeyi terk etmeyi reddetmişti. Savaş olacaktı. 

Cicero, Sezar'a haberci göndermeye çalışsa da bu adamlar yakalanıp ö*ldürülmüştü. Daha zekice bir plana geçildi ve özgürlük vaat edilmiş bir Galyalı haberi iletmek için seçildi. Haberi alan Sezar, Cicero'ya yardım gönderecekti.

Sezar da Ambiorix'e bir oyun oynamış; onu tuzağına çekmişti. Romalıların küçüğk bir takviye gönderdiğini düşündürtmüş; daha sonra çok sayıda askerini kabile güçlerinin üzerine sürmüş, ayaklanmayı ezmişti. Sezar kabilelerin üstüne yürüdü ve Roma ile uğraşmanın sonucunu onlara tattırmaya ant içti. 

Ambiorix bir şekilde kaçmış ve izini kaybettirmişti fakat kabilesi için son farklıydı zira Eburon ismi bir daha tarih sayfalarında görünmeyecekti.

Kaynakça:

• https://www.worldhistory.org/ambiorix/

• https://www.brusselstimes.com/41404/ambiorix-and-belgium-a-mythical-bond

• https://en.wikipedia.org/wiki/Eburones

• https://tr.wikipedia.org/wiki/Sabis_Muharebesi

• https://en.wikipedia.org/wiki/Ambiorix%27s_revolt

• https://en.wikipedia.org/wiki/Ambiorix

• https://focusonbelgium.be/en/Do%20you%20know%20these%20Belgians/ambiorix-symbol-resistance-against-invaders

• https://reference.jrank.org/biography-2/Ambiorix.html

• https://www.amazingbelgium.be/2018/08/ambiorix-king-who-revolted-against.html

• https://dbpedia.org/page/Ambiorix's_revolt

Resimler:

• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Caesar%27s_Gallic_war;_(Allen_and_Greenough%27s_ed.)_(1898)_(14594643460).jpg

• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Battle_of_the_Sabis_(Selle).png

• https://artvee.com/dl/julius-caesar/

• https://wellcomecollection.org/works/usbh6v33/images?id=md42zfuf

• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Statue_of_Ambiorix_erected_in_1866_in_Tongeren,_Atuatuca_Tungrorum,_Tongeren,_Belgium_(27367304250).jpg

• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ambiorix(1841)%E2%80%93Joannes_Nolet_de_Brauwere_van_Steeland.gif

• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ambiorix_Buduognat_%C3%A9mulation_n%C2%B012_34957.jpg

• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Karel_de_Kesel_35019.jpg

• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Karel_De_Kesel_(1849-1922)_-_Gallische_strijders_(1893)_-_Museum_voor_Schone_Kunsten_(Doornik)_23-12-2010_15-44-51.jpg

• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Li%C3%A8ge,_Palais_Provincial,_%C3%A9pisodes_des_guerres_d%27Ambiorix.JPG

• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tongres_ambiorix.jpg

• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ambiorix.jpg