Antik Roma'nın Dini, Kitap İncelemesi

Merhabalaar! Cyril Bailey'nin Antik Roma'nın Dini isimli kitabını okudum; bitirir bitirmez de incelemesini yazmaya koyuldum. Her zamanki gibi önce yazardan, sonra kitabın içeriğinden ve en son da fikirlerimden bahsedeceğim. 

Cyril Bailey, 1871 – 1957 yılları arasında yaşamış İngiliz bir klasist (klasik döneme dair çalışmalar yapan), filolog ve yazardı. Özellikle Romalı şair Lucretius'e ve Epikürcülük üzerinde yoğunlaşan Bailey bu konular üzerine çalıştıktan sonra da Roma dini üzerine eğilmişti. Okuduğum bu kitabı da 1907 senesinde yazmıştı. Yukarıda saydıklarımız yanında Roma felsefesi, Cicero, Aristophanes hakkında da pek çok kitap ve makale yazmış; dersler vermiş biriydi. 

O dönemlerde yazılmış tarih kitapları için bu durum doğal mıdır pek fikrim olmadığı için olumlu ya da olumsuz bir tutum tutulmadan söylemeliyim ki kitap kaynakça içermiyor. Hali hazırda yazarın arka planını bilerek de zaten kendisinin bu konularda çalışan bir uzman olduğunu ve bilgileri bizzat kendisinin edindiğini, gün yüzüne çıkardığını düşünürsek bu gayet doğal gözüktü bana. 

Peki anlatıyor bu kitap? Aslında başlığı yeterince açık fakat biraz daha dikkatli bir algı istiyor: Antik Roma'nın Dini. Fark ettiyseniz başlıkta bir ''Antik'' kelimesi geçiyor. Söylkediğim algıyı da burada rica ediyor, yüzlerce yıl kıtalara yayılmış hakimiyet alanı ile Roma pek çok dili, dini ve insanı içine almış bir medeniyet; bu kitap Roma İmparatorluğu'nun Dini'ni değil, Antik Roma'nın; medeniyetin ilk dönemlerinin inanç sistemlerini açıklama gayretinde. Yani bu kitap gizem dinlerini veyahut Hristiyanlığı kabul eden Roma'yı vs. içermiyor. 

Kitabelerden, anıtlardan ve Roma şenlik takvimlerinden kaynak alınarak yazılan bu kitap tam aksine gizli kalmış, bilinmeyen bir tarih perdesini aralıyoruz hissi veriyor bana. Tarım toplumundan, dinin öncüllerinden, aile tapımından, tarla tapımından ve devlet tapımından bahsediyor kitap. Sonu ve belki de en can alıcı kısmını da Kehanetler'e ve Ahlak ile dinin ilişkisine ayırıyor. 

Antik Romalıların tanrılarından ziyade onlar ile ilişkilerine, yaptıkları ritüellere ve dinlerinin temeline inebiliyorsunuz bu kitapta. Özel isimler, kutlamalar ve bayramlar belki de bir yerde okuyucuyu boğuyor çünkü çok fazla teorik bilgiyi kapsıyor fakat detaylar sizin için önemli değilse ve sadece ana temayı kapmak istiyorsanız bile çok şey katabileceğini düşünüyorum kişiye. 

Okurken çok hoşuma giden bir kısım ile bitireyim yazımı: Romalılar, bir kadın bir çocuğu doğurduktan sonra; 1 hafta boyunca çeşlitli ritüeller yaparlarmış. Bu ritüeller ile kötülükten korunacaklarını düşünürlermiş. Her gece üç erkek bebeğin eşiğinde toplanır ellerine balta, kazık ve süpürge alırlarmış. İlk ikisi eşiğe vururken, üçüncüsü de kapıya doğru evi süpürürmüş. Bu ritüelin amacı evdeki kötü ruhları kovmakmış. 

Deverra (süpürge), Pilumnus (kazık) ve Intercidona (balta) doğumdan sonra anneyi ve çocuğu, tanrı Silvanus'un kötülüklerinden korurmuş. Yazar Varro'nun açıklamasına göre törenin amacı insan medeniyetinin üç işareti ile yarı vahşi Silvanus'un içeri girmesini engellemekmiş. Kötü ruhlar kesilir, vurulur ve süpürülerek kovalanırmış. 

İyi okumalar dilerim!

Resimler:

• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bas_relief_from_Arch_of_Marcus_Aurelius_showing_sacrifice.jpg

• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Roma,_Museo_Ara_Pacis_-_Calco_di_Roma_con_Vittoria_-_Foto_Giovanni_Dall%27Orto,_30-Mar-2008.jpg

• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Altar_Mars_Venus_Massimo.jpg

• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tellus_-_Ara_Pacis.jpg

• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Villa_dei_Misteri_V_-_2.jpg

• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Fresque_Mithraeum_Marino.jpg

• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Aldobrandini_wedding.JPG