Merhabalaar! Yeni bir kitap ile karşınızdayım. İlgi alanlarım içinde okuduğum bölüm ile de kesişen bir alandan geliyor bu yazının konusu. Okurken son bölümlere doğru ilgimi kaybedip sıkıcı bir deneyime dönüşse dahi bugünün konusu Karl-Heinz Leven'in Tıp Tarihi Antik Çağ'dan Günümüze kitabı. Her zamanki gibi önce yazardan, sonra kitaptan ve en sonda da benim kitap hakkındaki görüşlerimden bahsedeceğim.
Karl-Heinz Leven, bir tıp tarihi araştırmacısı ve doktor. Bu noktayı hem yazar özelinde hem de genel bir bakış açısı kazandırmak adına vurgulamakta yarar olduğunu düşünüyorum. Biyografiden hemen sonra buraya döneyim: yazarımız 2009'dan bu yana Erlangen-Nuremberg Üniversitesi'nde Tıp Tarihi Kürsüsü başkanlığını yapıyor. Tıp, tarih ve filoloji okuyan yazar tıp tarihinin çeşitli alanlarında araştırmalar yapıyor.
Şimdi gelelim vurgulamak istediğim noktaya, tıp fakültelerinden mezun olan herkes M.D. ünvanını alıyor. Bu ''Medical Doctor'' ünvanının dilimizdeki karşılığı doktordan ziyade hekimdir, zira bildiğiniz üzere farklı uzmanlıklarda lisans-yüksek lisans ve doktora aşamalarından geçen kişiler da Doktor ünvanı alabilirler. Pratik yaşamda doktor kelimesinin hastanede çalışan hekimleri karşıladığının ben de farkındayım fakat bu detayı atlamak istemedim. Mesela günümüzün ünlü simalarından İlber Ortaylı'yı ele alalım, kendisi Prof. Dr. ünvanlarına sahiptir fakat hekim değildir. Ünvanındaki doktor, uzmanlık alanında PhD-doktora ünvanına sahip olduğunu gösterir.
Gelelim kitabımızın yazarına. Sayın Karl Heinz Leven de Prof. Dr. ünvanlarına sahiptir. Fakat burada kendisi aynı zamanda bir hekim, yani M.D. ünvanına sahip. Kafanızı son bir noktada daha karıştırıp bırakıyorum :D M.D. ünvanına sahip hekimler de istedikleri bir alanda doktora yaparak PhD ünvanı alabilmektedir. Umarım anlaşılır olmuştur.
Kitaba gelirsek, başlığında da bahsedildiği gibi kitap Antik Çağ'dan günümüze kadar tıp tarihine kısa bir bakış açısı sunmaya çalışıyor. İlk sayfalarında da tıp tarihinin ne olduğu ile ilgili birkaç açıklamaya yer veriyor ve antik çağlar ile kitap başlıyor. İslam dünyasından orta çağa ve oradan da rönesans ve aydınlanma çağlarına uzanıyor. İkinci dünya savaşı dönemlerinde tıp dünyası hakkında bilgiler veriyor ve günümüzde hala tartışılan bazı tıbbi-felsefi konulara değinip bitiyor.
Kitap hakkında görüşlerimi bildirecek olursam, bence çevirisinden kaynaklı olarak bazı yerlerini okumakta ve bazı cümleleri anlamakta zorlansam da genel itibari ile akıcı ve sürükleyici olduğunu söylemeliyim. Her ne kadar tıp okuyor olsam ve tarihe uygu duysam da takdir edersiniz ki bu iki alanın birleştiği her nokta kişisel ilgi alanımı oluşturmuyor. Tam da bu sebepten antik çağ ve orta çağ tıbbının anlatıldığı bölümler benim için su gibi akıp geçse de diğer alanlarda biraz tıkandığımı hissettim okurken. Söylediğim gibi bu tamamen ilgi alanı ile ilgili bir nokta. Ama hali hazırda özellikli bir bölümü konu alan dar konulu bir kitapken; spesifik ilgisi olmayan kimselerce okunması zor olabilir, bunu belirtmek istedim.
Bahsetmek istediğim bir diğer nokta, kitapta İslam Dünya'sının tıp dünyasına hiçbir katkısı olmadığı yorumu. Genel itibari ile antikitenin etkisinde, Yunanca eserlerin çevirileri ile yapılmış ''taklit'' bir ilerleyişten bahsediyor yazar bu dönemi tanımlarken. Bizzat ''İslam dünyasının, tıbbın Erken Modern Dönem'deki yenilenme hareketinde payı yoktu.'' cümlesi yer alıyor kitapta. Bilemiyorum, bu biraz hazır bir cevapmış gibi geliyor bu bana. Kendimi bu konuda uzman biri olarak atfetmiyorum ama ''Antik çevirileri yapıp taklit bir bilim anlayışı geliştirdiler ve bunun modern döneme hiçbir katkısı olmadı'' demek bence pek doğru olmuyor.
Dönemin doğası gereği, her şey gibi bilimin de toplumların ve kültürlerin etkileşiminden ortak bir şekilde etkilendiğini kabul etmek gerekiyor. Yani belki isimlendirmemizde bile bir hata vardır fakat hiçbir ''tıbbın'' kendi başına, el değmemiş ve etkileşime girmemiş bir şekilde oluştuğunu düşünmüyorum. Sadece ben böyle düşünmüyorum da değil bizzat tarihin kendisi böyle gelişmediğini belirtiyor zaten. Çin, Pers, Arap, Yunan, Roma ve diğer Avrupa toplumları... Bilim, tıp hepsinin birbiri ile etkileşime girmesi ile kümülatif bir değer kazanıyor zaten. Bilemiyorum uzun uzun anlatılabilecek bir konu belki de ama bir kitap incelemesini daha fazla dağıtmak istemediğim için burada bırakıyorum bu konuyu.
Uzun lafın kısası bazı bölümlerinde yorumlarına katılmadığım, bazı bölümlerinde de ilgi alanıma girmediği için okurken tıkandığım bir kitap oldu. Buraya da bir incelemesini yazmak istedim, okumayı düşünenler için fikir oluşturabilmesi açısından. Umarım yardımı dokunur, iyi okumalar dilerim!
Resimler:
- https://artvee.com/dl/doctors-shop#00
- https://artvee.com/dl/the-doctors-examination#00
- https://artvee.com/dl/alexander-the-great-on-his-sickbed#00
- https://artvee.com/dl/medicine-for-the-millions#00
- https://artvee.com/dl/erasistratus-the-physician-discovers-the-love-of-antiochus-for-stratonice#00
- https://artvee.com/dl/portrait-of-dr-samuel-d-gross-the-gross-clinic#00
- https://artvee.com/dl/the-anatomy-lesson-of-dr-joannes-van-buyten#00
- https://artvee.com/dl/lecture-on-anatomy-by-andreas-bonn-for-felix-meritis-department-of-drawing#00
.jpg)
Yorumlar
Yorum Gönder