Osmanlı Vampirleri, Kitap İncelemesi

Merhabalaar! Yeni bir kitap incelemesi ile karışınızdayım. Çocukluğumdan beri izlediğim filmler ve dizilerde vampirler ilgimi çekmiştir benim, belki sizin için de durum böyledir. Tarih ilgim ile de birleşince bu konuda da birkaç kitap aldım tabii ki kütüphanemi zenginleştirmek için. Bu seferki biraz daha bizim topraklarımızdan çıkma bir eser, bizim topraklarımızı anlatan bir eser; bu sebeple de ayrıca okuyup yazmak istedim sizlere hemen. Salim Fikret Kırgi'nin Osmanlı Vampirleri: Söylenceler, Etkiler, Tepkiler kitabını konuşalım bugün. Her zamanki gibi önce yazardan, sonra kitaptan ve en son da kitap hakkındaki düşüncelerimi aktaracağım sizlere. 

Salim Fikret Kırgi, yayınevinin sitesinde verilen bilgilere göre, İstanbul Şehir Üniversitesi’nde Tarih ve Edebiyat öğrenimi gördükten sonra Budapeşte Orta Avrupa Üniversitesi’nin Karşılaştırmalı Tarih Bölümü’nde Osmanlı toplumunda vampir inanışı hakkındaki teziyle yüksek lisans derecesi almış bir yazar. Yani yazdığı eser hakkında yüksek lisans çalışması bulunan birinin kitabını okuyoruz ki bu kitapta kendini zaten belli ediyor. 

Kitap pek çok filmde ve kitapta gördüğümüz vampir fenomeninin folklorik boyutuna iniyor. Osmanlı topraklarında, o dönemlerde çıkmış fetvalardan veyahut dönem gezginlerinin seyahatnamelerinden örnekler vererek toplumun vampirle ilişkisine ve vampire bakış açısına ışık tutuyor. Vampir'in kelime kökeninden, hangi topraklarda doğduğundan, doğu ve batının vampire bakış açısından, farklı bölgelerin vampir anlayışlarından, zamanla gelişen toplumun bu hikayelere tutumundan ve daha nicesinden bahsediyor. 

Kitap gerçekten akıcı bir dille, anlaşılır bir sadelik ile sizlere derdini anlatıyor diyebilirim. Çeviri bir eser olmadığındandır belki de, kendi dilinizde yazılmış bir yazının kıvraklığı gerçekten hissediliyor bence. Belki garip bir yorum olacak ama teorik bilgiler dahi sohbet edermişçesine anlatılıyor ve hiçbir dil bariyerine çarpmıyor bu kitapta. Dediklerim yanlış anlaşılmasın, konunun bazen teorik kısma çok fazla kaydığını hissettim, verilen örnekler ve yapılan çıkarımlar bir ''eğlenceli bilgiler'' kitabından ziyade ''inceleme-araştırma'' kitabı olduğunu fazlasıyla hissettiryor Osmanlı Vampirleri'nin, fakat yine de yazarın anlatımının altını çizmek isterim. Her seviyeden kişi için okunabilecek bir kitap olduğunu belirtmek istedim. 

Vampirler hakkında araştırmalar yapan biri de olsanız, sadece ilgi alanınız için almış dahi olsanız istediğinizi bulabileceğinizi düşünüyorum. Özellikle kitapta bahsedilen bazı eserleri not aldım, tek başlarına araştırılmayı ve okunmayı hak ettiklerini düşünüyorum, tabii bu kaynakça ve dolu dipnotları için de geçerli. Belki fark etmişsinizdir okuduğum bazı kitaplarda yaptığım ilk eleştiri bir kaynakçaya sahip olmadıkları için bilgilerin güvenilir olmaması oluyor fakat bu kitap kesinlikle dolu dipnotlara ve bir kaynakçaya sahip. 

En büyük eleştirilerimden biri, tarihi eserlerden anekdotlar verilirken bu alıntıların çevirilerine sadece dipnotlarda yer verilmesi olabilir sanırım. Bir de yapılan alıntıların dolaylı yoldan aktarılmaları... Mesela Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'nde vampirler ile ilgili bir bölümden bahseden yazar burada bizzat gezgininin metnini kullanmak yerine; gezgininin yazdıklarını anlatmaya girişiyor. Konuyu kesinlikle anlatıyor fakat bizzat o dönemlerin ağzından okuyamamış oluyoruz vampirleri sanki...

Aynı şekilde Osmanlı fetvalarında neler yazıldığı ana metinde anlatılıyor olsa da o fetvaların orijinal halleri dipnotta veriliyor ve günümüz çevirilerine yer dahi verilmiyor. Yazıda ''fetva şundan şundan bahsediyor, fetvada yer alan bu cümle'' gibi açıklamalar olsa dahi yazıyı bizzat görmeden -günümüz türkçesine çevrilmiş halini- okumak bana aynı zevki vermiyor. 

Bunlar dışında bir inceleme-araştırma kitabı olduğunu ve popüler bir vampir kitabından ziyade teorik kısmına sırtını yaslayan bir vampir araştırması okuyacağınızı da tekrar belirtmek isterim. İyi okumalar diliyorum.

 Resimler:

• https://en.wikipedia.org/wiki/Vampire_folklore_by_region#/media/File:Moraine_le_vampire.jpg

• https://tr.wikipedia.org/wiki/III._Vlad#/media/Dosya:Vlad_Tepes_and_his_forest.jpg

• https://tr.wikipedia.org/wiki/III._Vlad#/media/Dosya:Vlad_tepes_painting.jpg

• https://en.wikipedia.org/wiki/Vampire#/media/File:Philip_Burne-Jones_-_The_Vampire.jpg

• https://en.wikipedia.org/wiki/Vampire#/media/File:Ernst6-thumb.gif

• https://en.wikipedia.org/wiki/Vampire#/media/File:The_Irish_Vampire_-_Punch_(24_October_1885),_199_-_BL.jpg

• https://en.wikipedia.org/wiki/Vampire#/media/File:Carmilla.jpg

• https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Maypolemorrisdance.png